شرکت‌ها ذکر عنوان کارشناسی را برای خود معیار برتری تصور می‌کردند و در بهترین حالت به شما می‌گفتند خبرتان خواهیم کرد. داشتن نیروهایی که همگی مدرک کارشناسی در رشتههای مختلف به‌ویژه فنی داشتند برای مدیر یک شرکت افتخار محسوب می‌شد! اما از وقتی‌که در دانشگاه‌ها در مقاطع کاردانی و کارشناسی به روی افراد گشوده شد و افراد فارغ از کاری که برای امرار معاش انجام می‌دادند، با توجه به مدرک پیش‌دانشگاهی یا کاردانی خود موفق می‌شدند به دانشگاه ورود پیدا کنند، ورق برگشت. شرکت‌ها ابتدا در حرکتی روبه‌جلو واژه ارشد را به ابتدای آگهی‌های استخدامی افزودند، اما خیلی زود متوجه شدند که مدارک بالا هیچ‌گونه تضمینی در اختیار آن‌ها قرار نمی‌دهد که متقاضی یک شغل سطح بالایی از دانش را داشته باشد. درست در همان زمانی که شرکت‌ها و به‌موازات آن اداره‌ها در کش‌وقوس بودن یا نبودن شرط مدرک تحصیلی بودند، جامعه به یکباره با سیل عظیمی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی روبه‌رو شد. افرادی که همگی دارای مدارک کارشناسی و کارشناسی ارشد بودند، اما زمانی که به بازار کار وارد می‌شدند فاقد مهارت‌های موردنیاز بازار کار بودند. افراد در توجیه نبود مهارت‌های موردنیاز بازار کار اعلام می‌کردند که تخصص‌های موردنیاز جزو دروس دانشگاهی آن‌ها نبوده است. در چنین شرایطی افراد (در حوزه فناوری اطلاعات) مجبور می‌شدند به آموزشگاه‌های خصوصی مراجعه کرده و برای دریافت مدارک بین‌المللی هزینه کنند، در سایر رشته‌ها نیز آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای سراسر کشور دوره‌های مهارتی برای افراد برگزار کرده و پس از گذشت پروسه چند ماهه و موفقیت در آزمون مربوط به آن‌ها مدرک مهارت فنی می‌دادند.
این رویکرد به‌وضوح نشان داد، مدرک تحصیلی دیگر ملاک عمل نیست و جامعه به چیزی بیش از یک عنوان علمی نیاز دارد. کلی پالمر، مدیر بخش آموزش سایت لینکدین خاطره جالبی در این زمینه نقل می‌کند، او در کتاب مدیریتی خود The Expertise Economy می‌نویسد: «زمانی به دنبال آن بودم تا فردی آشنا به کدنویسی و توسعه وب را برای سایت لینکدین استخدام کنم. با انتشار آگهی استخدامی، رزومه‌های مختلفی برایم ارسال شد که ارسال‌کنندگان فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های معتبری بودند که همگی در رشته مهندسی کامپیوتر درس‌خوانده و سابقه کار اجرایی داشتند. اما رزومه فردی که متفاوت از سایرین بود نظرم را جلب کرد. او فارغ‌التحصیل رشته عصب‌شناسی بود، ولی در زمینه فروش کار می‌کرد تا این‌که به سمت مدیریت در حوزه کاری خود رسیده بود. در این موقعیت شغلی متوجه شده بود که برنامه Google Sheet محدودیت‌هایی دارد و اگر این محدودیت‌ها برطرف شوند، احتمال بهبود نتایج تیم فروش زیاد خواهد شد. به همین دلیل تصمیم گرفته بود برنا‌مه‌نویسی یاد گرفته و با اتکا بر دانش خود برنامه ماشین‌حساب خاصی طراحی کند که عملکرد تیم تحت سرپرستی خود را بهبود بخشد. اگر من از پروسه سنتی استخدام پیروی می‌کردم، به‌احتمال زیاد هرگز رزومه او را نگاه نمی‌کردم. برای چند دهه متوالی کسب‌وکارها اصرار زیادی داشتند که داوطلبان یک شغل حتما فارغ‌التحصیل رشتههای خاصی بوده و سال‌ها تجربه مرتبط با یک عنوان شغلی در کارنامه خود داشته باشند. در طول این سال‌ها متوجه شده‌ایم رویکردی این‌چنینی تنها کاهش خلاقیت در یک سازمان را رقم خواهد زد. اکنون زمان تغییر فرا رسیده است. ما وارد عصر جدیدی شده‌ایم که عصر دیجیتال، خودکارسازی و شتاب لقب گرفته است. عصری که مهارت و تخصص برای دستیابی به موفقیت در هر صنعتی حرف اول را می‌زنند. به همین دلیل است که دیگر تحصیلات درج شده در یک رزومه ملاک عمل نخواهند بود، بلکه این توانایی‌های فردی هستند که شانس استخدام شدن یک فرد را بیشتر می‌کنند. این عصب‌شناس با عملکرد مثبت خود و به‌کارگیری دقیق زبان پایتون نشان داد که توانایی‌ها و مهارت‌های فردی موفقیت را برای هر کسب‌وکاری رقم می‌زنند.» اما لینکدین اولین و آخرین شرکتی نیست که دست به تغییری بنیادین در سبک استخدام‌های خود زده است. شرکت آی‌بی‌ام نیز به‌تازگی در نحوه گزینش افراد تغییری به وجود آورده است. جینی رومتی، مدیرعامل این شرکت معتقد است، متخصصان محاسبات ابری قبل از آن‌که به مدرک نیازی داشته باشند، به مهارت نیاز دارند. به همین دلیل است که شاهد هستیم تغییراتی در نحوه استخدام و گزینش افراد به وجود آمده است.
سایت entrepreneur نیز مطلبی همسو با دیدگاه‌های این یادداشت منتشر کرده و اعلام می‌دارد که مدیران منابع انسانی تنها ۶ ثانیه وقت صرف مشاهده رزومه‌ها می‌کنند و اگر شخصی در رزومه خود مهارت‌های غیرمرتبطی را قرار دهد، شانس خود را برای استخدام شدن از دست خواهد داد. همانگونه که مشاهده می‌کنید نقش مدارک تحصیلی در بالا بردن شانس افراد برای احراز مشاغل مختلف به‌تدریج در حال کم‌رنگ شدن است. پس بیایید از همین ابتدای سال جاری به فکر یادگیری مهارت‌هایی باشید که بازار کار به آن‌ها نیاز دارد. شاید گفتن این جمله بد نباشد که عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از حذف مدرک تحصیلی از پروسه استخدام بر اساس مصوبه کمیسیون مشترک رسیدگی به لایحه دائمی شدن قانون مدیریت خدمات کشوری خبر داد. با این تفسیر آیا بهتر نیست به سراغ یادگیری مهارت‌های کلیدی بازار کار برویم؟
پی‌نوشت: http://www.irna.ir/fa/News/83182353
