رمز دوم یکبار مصرف یا پویا چیست؟
آمار کلاهبرداری‌ها با سوء استفاده از سیستم بانکداری الکترونیک باعث شد بانک مرکزی به منظور بالا بردن سطح امنیت تراکنش‌های الکترونیکی و آنلاین مشتریان و ارائه راه حل مناسب بر اساس بخشنامه‌ای بانک‌ها را موظف به اجرای استفاده از رمز یکبارمصرف پویا نماید، به این منظور بانک‌ها به تازگی نرم‌افزاری تولید کردند که استفاده از رمز دوم یکبار مصرف را آسان‌تر کند. در برخی بانک‌ها از جمله بانک‌های ملی، سامان، سپه، ایران زمین، کارآفرین، سرمایه، پاسارگاد، سینا، صادرات، ملت،کشاورزی، رفاه کارگران و… این خدمت را ارائه می‌دهند، اما به نظر می‌رسد هنوز آگاهی کافی برای بهره‌برداری از این نرم‌افزار صورت نگرفته است.
علت اصلی تأخیر در اجرای رمزهای یکبارمصرف چیست؟
اول خرداد ۹۸ به عنوان مهلت بانک‌ها برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده بود تا رمزهای ایستا با رمزهای پویا جایگزین شود. ولی آنچه در نهایت موجب شد که بانک مرکزی این طرح را فعلاً به تعویق بیاندازد مشکلاتی بود که برای برخی از اپلیکیشن‌های بانکی ایجاد شده بود.
بعد از ابلاغ بانک مرکزی به بانک‌ها برای آماده باش در اجرای طرح رمزهای یکبار مصرف، ۲۵ بانک زیرساخت‌ها را آماده کردند؛ طبق برنامه‌ریزی انجام شده در بانک‌ها، بنا بر این بود که مشتریان رمزیکبارمصرف را از طریق اپلیکیشن بانک‌ها دریافت کنند اما به دلیل مشکل گوشی‌های اپل و حذف شدن اپلیکیشن‌ها توسط سرویس حفاظتی گوگل این طرح با وقفه روبرو شد و بانک‌ها مجبور شدند که راهکار جایگزینی ارائه دهند.
چرا بانک‌ها رمز یکبار مصرف را پیامک نمی‌کنند؟
بانک مرکزی در پاسخ به سوال «چرا سرویس‌های پیامکی جایگزین اپلیکشین های موبایلی برای ارائه رمزهای دوم یکبار مصرف نمی شود؟» اعلام کرد که سیاست این بانک دریافت هزینه از مردم برای فعال کردن رمز یکبار مصرف نیست و اگر بنا به ارائه این رمز از طریق پیامک باشد، مشتریان باید کارمزد را به بانک پرداخت کنند.
ضمن آنکه اگر بنا باشد پیام کوتاه به سرویس اصلی ارائه رمز دوم یکبار مصرف تبدیل شود مشکل دیگری به غیر از هزینه های بالای این سرویس وجود دارد و آن این است که حدود ۷۰ درصد اطلاعات شماره تماس مشتریان که در اختیار بانک‌هاست، اعتبار ندارد و اشتباه است.
با این حال اما بانک مرکزی به بانک‌ها مجوز داده در صورتی که بتوانند راه‌حل مطمئن دیگری را اجرایی کنند که با تایید بانک مرکزی متضمن تایید هویت قوی مشتری پیش از برداشت از حساب باشد، می‌توانند از این راهکار به عنوان جایگزین رمز پویا استفاده به عمل آورد که یکی از این راهکارها احراز هویت از طریق تطابق کد ملی و شماره تلفن همراه مشتری توسط سامانه شاهکار است. البته در این مورد نیز بابت استعلام شاهکار باید ۳۸۰ تومان در هر تراکنش پرداخت شود که سرویس پرهزینه‌ای است و هزینه بالا مانعی بر سر راه این اقدام خواهد بود.
بانک مرکزی به دلیل مشکلات ایجاد شده، فعلاً این طرح را به تأخیر انداخته ولی این تأخیر به معنی منصرف شدن نظام بانکی از رمزیکبارمصرف نیست چراکه بانک ها طبق دستور بانک مرکزی مکلف هستند مشوق هایی را برای مشتریان پرریسک خود در نظر بگیرند تا نسبت به فعال کردن رمز یکبارمصرف به شعب مراجعه کنند.
هرچند طبق اعلام بانک مرکزی، مشتریان برای انجام یکسری تراکنش‌ها که ریسک کمتری دارند مانند خرید شارژ و پرداخت قبض از الزام به دریافت رمز دوم پویا معاف شده اند؛ گفته می شود با این معافیت، ۹۵ درصد تراکنش‌ها از دایره الزام به رمز دوم یکبار مصرف خارج می‌شوند.
