در دنیایی که همه‌چیز به سمت الکترونیکی‌شدن پیش می‌رود، انتخابات هنوز روی کاغذ انجام می‌شود. در این مقاله نگاهی به رای‌گیری الکترونیک و احتمال جایگزینی رای کاغذی با رای اینترنتی خواهیم داشت.
رای‌گیری الکترونیکی چیست؟
شاید با شنیدن رای‌گیری الکترونیکی یک دستگاه الکترونیکی رای‌گیری را تصور کنید که با لمس صفحه‌نمایش آن، رایتان ثبت خواهد شد. اما واقعیت امر این است که رای‌گیری الکترونیکی محدوده بسیار بزرگ‌تری را شامل می‌شود.
رای‌گیری الکترونیکی شامل هرگونه استفاده‌ای از فناوری مدرن در ثبت یا شمارش رای می‌شود. بسیاری از محل‌های رای‌گیری در ایالات متحده هم‌اکنون از دستگاه‌های اسکنر برای شمارش آراء کاغذی بهره می‌برند.
با نفوذ روزافزون اینترنت در زندگی ما چرا تا به امروز امکان رای‌گیری آنلاین فراهم نبوده‌است؟ رای‌گیری الکترونیکی چه مزایا و معایبی داشته و پیش از سپردن آینده یک کشور به دست اینترنت، چه ملاحظاتی باید درنظر گرفته شوند؟
مزایای رای‌گیری الکترونیکی
با فناوری امروزی امکان ایجاد یک سیستم انتخابات کشوری کاملا مقدور است. استفاده از این نوع انتخابات مزایای زیادی داشته که چند مزیت را ذکر می‌کنیم.
تسریع اعلام نتایج
مزیت اولیه رای‌گیری الکترونیکی، سرعت آن است. در روش سنتی کاغذی، رای‌ها باید از تمامی حوزه‌ها جمع شده و شمارش شوند. این روند نیازمند زمان برای اعلام نتایج نهایی است.
در ایالات متحده این تأخیر بسیاری از شهروندان را در طول شب بیدار نگه می‌دارد. در رای‌گیری الکترونیکی نتایج تقریبا به‌طور آنی به دست می‌آیند. با رای‌گیری الکترونیکی به‌جای روزها تنها نیاز به نهایتا چند ساعت خواهیم داشت.
افزایش مشارکت مردمی
یک مزیت اساسی دیگر رای‌گیری الکترونیکی مشارکت آن است. در رای‌گیری الکترونیکی ثبت رای آسان‌تر شده و مردم می‌توانند از خانه یا محل کار خود به آسانی رای خود را ثبت کنند.
رای‌گیری الکترونیکی رای‌دهی افراد با ناتوانی جسمی را نیز آسان‌تر می‌کند. در حال حاضر این افراد برای ثبت رای خود نیاز به کمک داشته و امکان افشای رای ایشان وجود دارد. استفاده از فناوری جدید این فرایند را برای این افراد آسان‌تر و شخصی‌تر از قبل می‌کند.
با بردن رای‌گیری به فضای مجازی، مردم بدون نیاز به مراجعه به حوزه‌های رای‌گیری رای خود را ثبت می‌کنند. این موضوع میزان مشارکت را بالا برده و رای‌دهی مردم ناتوان و سال‌مند را نیز تسهیل می‌کند.
کاهش هزینه‌ها
آخرین مزیت مهم و اساسی رای‌گیری الکترونیکی در کاهش هزینه‌های انتخابات در بلندمدت است. انتخابات کاغذی نیاز به کاغذ، جوهر، افراد مسئول حوزه و حمل‌ونقل رای‌ها داشته که هزینه زیادی را برای کشور به‌همراه دارند. این هزینه‌ها می‌تواند باعث کاهش انتخابات‌های گسترده و حتی محلی شده تا امکان برگزاری انتخابات‌های مهم‌تر فراهم باشد.
البته توسعه و نگه‌داری سیستم الکترونیکی رای‌گیری هم دارای هزینه است اما این هزینه تنها یک بار بوده و به محض فراهم آمدن زیرساخت مناسب دیگر لازم به هزینه اضافی نیست.
معایب رای‌گیری الکترونیکی
تا بدین جا مزایای اصلی رای‌گیری الکترونیکی نسبت به رای‌گیری کاغذی را گفتیم. حال به معایب و ملاحظات این نوع رای‌گیری می‌پردازیم.
دستکاری انتخابات از سوی هکرها
تا بدین جای کار، ناخوشایندترین عیب رای‌گیری الکترونیکی، امکان هک‌شدن آن است. با استفاده از دستگاه‌های الکترونیک، امکان دستکاری رای‌ها و تغییر نتایج وجود خواهد داشت. حتی این موضوع ممکن است هم به‌طور فیزیکی و هم از راه دور و از طریق اینترنت صورت پذیرد. اجازه دادن به افراد برای ثبت رای از دستگاه‌های خودشان ریسک بزرگی به‌همراه دارد. یک عامل خراب‌کار می‌تواند میلیون‌ها رای را بدون شناسایی، تغییر دهد. تغییر این میزان رای کاغذی احتمالا بدون توجه نخواهد ماند.
تسهیل در تقلب
برخی از کارشناسان معتقدند که در رای‌گیری الکترونیکی، امکان تقلب راحت‌تر فراهم می‌آید. هم‌اکنون هنگام ثبت رای در حوزه‌ها از افراد شناسنامه گرفته شده و هویت ایشان پیش از ثبت رای محرز می‌شود. اما این احراز هویت در فضای دیجیتال دشوارتر است.
در رای‌گیری الکترونیکی هویت رای‌دهنده با اطلاعاتی نظیر شماره ملی، تاریخ تولد و شماره گواهینامه تأیید خواهد شد. مشکل این نوع احراز هویت این است که افراد می‌توانند این اطلاعات را از شخص دیگری به دست آورده و به‌جای وی ثبت رای کنند. اگر شخصی بانکی از این داده‌ها پیدا کند می‌تواند هزاران رای جعلی ثبت کند.
تأثیر سوگیری سازنده‌ها در رای‌ها
نکته دیگر چگونگی طراحی و ساخت این سیستم‌هاست. این طراحی از سوی شرکتی خصوصی صورت خواهد گرفت که کد منبع خود را دور از دسترس سایرین قرار خواهند داد. انتخابات تأثیر عظیمی روی صنایع مختلف خواهد داشت و ممکن است سوگیری‌هایی در ساخت و توسعه این سیستم‌ها لحاظ شود.
دولت شرکتی را استخدام خواهد کرد تا آراء را تجمیع، شمارش و اعلام کند اما هیچ ضمانتی برای رعایت صداقت کامل از سوی این شرکت وجود ندارد. بسیاری از افراد معتقدند که از هیچ سیستمی که از سوگیری بودن آن اطمینان وجود ندارد، نباید بهره برد.
آیا رای‌گیری الکترونیکی ارزش اجرایی‌شدن دارد؟
با در نظرگرفتن مزایا و معایب هردو روش سنتی کاغذی و مدرن الکترونیکی رای‌گیری، به‌نظر می‌رسد بهترین راه این است که ترکیبی از این دو ارائه شود. در این حالت مردم از مزایای هردو روش تا به‌حدی بهره برده و معایب هرکدام نیز از سوی روش دیگر پوشش داده می‌شود.
بعضی از حوزه‌های رای‌گیری از دستگاه‌های اسکنر برای شمارش آراء کاغذی بهره می‌برند. اگر رای‌دهندگان در خارج از کشور بوده و قادر به رای‌دهی نباشند (برای مثال سربازان) سیستم‌هایی وجود دارد تا این افراد نیز آراء خود را ثبت کنند. در این حالت صحبت درباره برتری قاطع یک روش به روش دیگر بسیار دشوار است.
باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا رای‌گیری الکترونیکی می‌تواند بدون به خطر انداختن سلامتی انتخابات، جایگزین روش سنتی کاغذ شود یا خیر.
تسریع فرایند رای‌گیری
در شرایط کنونی و با فناوری فعلی، رای‌گیری الکترونیکی جایگزین بی‌نقصی برای رای‌گیری کاغذی نیست. اشکالات و ملاحظات بسیاری بر این روش وارد بوده که باعث می‌شود محتاط‌تر به آن فکر کنیم. با این حال اگر این اشکالات و ملاحظات رفع شوند، ممکن است در آینده‌ای نه چندان دور، همه بتوانند از داخل خانه و روی صندلی راحتی خود رای خود را ثبت کنند.
