مدیران شبکه وظیفه نصب، پشتیبانی و مدیریت شبکه‌ها و سامانه‌های کامپیوتری را بر عهده دارند تا کسب‌وکارها بدون مشکل بتوانند فعالیت‌های تجاری برخط خود را انجام دهند. آن‌ها سخت‌افزارها و نرم‌افزارهای شبکه را پیاده‌سازی و نگهداری می‌کنند، مشکلات شبکه را عیب‌یابی می‌کنند و اطمینان حاصل می‌کنند که استانداردها و مکانیزم‌های امنیتی شبکه به درستی پیاده‌سازی شده‌اند. مدیر شبکه کیست و به چه مهارت‌های کاربردی نیاز دارد؟
بازار کار داغ مدیران شبکه
شرکت‌ها برای غلبه بر چالش‌های اقتصادی مجبور به استفاده بهینه از تجهیزات و بهینه‌سازی عملکردهای شبکه‌های محلی هستند تا هزینه‌ها را به حداقل برسانند، بر همین اساس به سراغ افرادی می‌روند که تخصص آن‌ها مدیریت شبکه‌ها است. در نقطه مقابل، شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ قرار دارند که برای انجام فعالیت‌های تجاری در مقیاس کلان مجبور به استفاده از جدیدترین فناوری‌های ارتباطی هستند تا بتوانند مزیت رقابتی خود در بازار را حفظ کنند. سازمان‌های بزرگ نیز برای پیاده‌سازی و مدیریت شبکه‌های محلی، شبکه‌های محلی بی‌سیم و VLAN به سراغ مدیران شبکه آموزش دیده‌ای می‌روند که تجربه کافی در زمینه مدیریت و نصب تجهیزات و سامانه‌های جدید را دارند و به خوبی می‌دانند که چگونه پروتکل‌های امنیتی را پیاده‌سازی کنند. تقاضای مداوم برای مدیران شبکه فارغ از شرایط اقتصادی، باعث شده تا بازار کار متخصصان شبکه همواره داغ و پردرآمد باشد. با توجه به گسترش روزافزون شبکه‌ها و افزایش حجم فعالیت‌های آنلاین، اکنون زمان مناسبی است که به‌طور جدی به دنیای مدیریت شبکه‌ها وارد شوید. امروزه، دانشگاه‌ها و موسسات عالی سرفصل‌های مشخصی برای آموزش مبانی شبکه برای دانشجویان ارائه می‌کنند، با این‌حال، اگر به دنبال آن هستید تا به شکل جدی روی مباحث شبکه‌های کامپیوتری متمرکز شوید و به عنوان یک مدیر شبکه خبره در سازمانی مشغول به کار شوید باید به فکر یادگیری نکات مهم باشید. حضور در دوره‌های آموزشی شبکه و کسب مدارک تخصصی این حوزه یکی از بهترین روش‌های پیش‌روی علاقه‌مندان است.
یک مدیر شبکه چه مهارت‌ها و مسئولیت‌های دارد؟
مدیران شبکه برای انجام فعالیت‌های روزانه به مجموعه تخصص‌هایی نیاز دارند تا بتوانند مسئولیت‌های محول شده را به بهترین شکل انجام دهند. از جمله این مهارت‌ها و مسئولیت‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیکربندی و نگهداری از شبکه‌های کامپیوتری سازمانی.
- مدیریت ابزارهای امنیتی شبکه نظیر دیوارهای آتش، سامانه‌های تشخیص نفوذ و ضد ویروس.
- شناسایی، عیب‌یابی و برطرف کردن مشکلات ارتباطاتی و عملکردی شبکه و مستندسازی فرآیندهای انجام شده.
- مدیریت، نصب و پشتیبانی از تجهیزات مخابراتی تحت شبکه نظیر تلفن‌های تحت شبکه.
- نظارت بر عملکرد شبکه با هدف بررسی سرعت شبکه و دسترسی مطلوب به خدمات شبکه.
- نصب، پیکربندی و نگهداری از سخت‌افزارهای شبکه نظیر روترها و سوئیچ‌ها (سیسکو).
- استقرار، پیکربندی و ارتقا نرم‌افزارهای شبکه نظیر برنامه‌های ضدویروس سازمانی یا تشخیصی.
- پیاده‌سازی و نگهداری از سیستم‌های پشتیبان‌گیری و بازیابی اضطراری سرورهای شبکه همسو با خط‌مشی‌های سازمانی.
- تخصیص مجوزها بر مبنای نقش‌ها و وظایف تعریف شده سازمانی به کارمندان و مدیران بخش‌ها، به‌طوری که تنها افراد خاصی به فایل‌های حساس و طبقه‌بندی شده دسترسی داشته باشند.
- در شرکت‌های کوچک‌تر، مدیران شبکه اغلب مسئول پشتیبانی از کاربران نهایی و مشتریان سازمان (مشترکانی که از خدمات ابرمحور استفاده می‌کنند) هستند.
- تعمیر و نگهداری از سرورها و سایر دستگاه‌های شبکه.
برای آن‌که به یک مدیر شبکه متبحر تبدیل شویم به چه مجموعه مهارت‌هایی نیاز داریم؟
به‌طور معمول، مدیران شبکه اغلب مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد در علوم کامپیوتر، مدیریت شبکه، مهندسی سیستم یا رشته‌های مرتبط دارند. علاقه‌مندان به مباحث شبکه پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی یا همزمان با تحصیل می‌توانند با حضور در دوره‌های فنی سطح مهارت‌های خود را بهبود بخشیده و خود را متمایز از دیگران کنند. برای این منظور بهتر است روی دریافت مدارک نتورک‌پلاس، سیسکو CCNA، ویندوز سرور مایکروسافت، مدارک شبکه مایکروسافت و شیرپوینت متمرکز شوید. دریافت گواهی‌نامه‌های تخصصی و مرتبط با یکدیگر باعث می‌شوند فرصت‌های شغلی بیشتری به دست آورید. مجموعه مهارت‌ها و تخصص‌هایی که دوره‌های تخصصی شبکه به افراد آموزش می‌دهند شامل مدیریت سیستم، نصب و پیکربندی شبکه‌های محلی و گسترده، مسیریابی و سوئیچینگ و آموزش امنیت شبکه است. مدیران شبکه‌ای که بتوانند مدارک حرفه‌ای شبکه را کسب کنند این شانس را پیدا می‌کنند تا برای مشاغل جدی‌تری نظیر معمار یا مهندس شبکه برای سازمان‌ها رزومه ارسال کنند. نکته مهمی که به عنوان مدیر شبکه باید به آن دقت کنید تسلط بر مهارت‌های ارتباطی است که به‌نام مهارت‌های نرم شناخته می‌شوند. مهارت‌هایی که اجازه می‌دهند با کارمندان فنی و غیر فنی به شکل درستی ارتباط برقرار کنید. با توجه به این‌که مبحث شبکه‌های کامپیوتری موضوعات مختلفی را شامل می‌شود، بنابراین مهم است پس از یادگیری اصول اولیه به سراغ دوره‌هایی بروید که اجازه می‌دهند مهارت‌های جدیدی را کسب کنید. به‌طور مثال اگر علاقه‌مند به مبحث مجازی‌سازی یا رایانش ابری هستید، بهتر است به فکر دریافت مدارک این حوزه باشید. به دلیل این‌که مدیر شبکه دانش کافی برای ورود به سایر حوزه‌های فناوری‌اطلاعات را دارد و به مرور زمان تجربه او در مشاغلی که همگرایی بالایی با مدیریت شبکه دارند بیشتر می‌شود، این شانس را دارد تا به مرور زمان ارتقای شغلی گرفته و به عنوان مدیر مرکز داده، مدیر ارشد سامانه‌ها، مدیر فناوری‌اطلاعات، مدیر سامانه‌های اطلاعاتی و… در سازمان‌ها مشغول به کار شود.
مدارک محبوب در حوزه مدیریت شبکه‌های بی‌سیم
اگر ماهنامه فروردین‌ماه ۱۳۹۹ شبکه را مطالعه کرده باشید، به خوبی به یاد دارید در آن شماره به معرفی نکات مختلفی پرداختیم که به عنوان مدیر شبکه باید اطلاعات کافی در مورد آن‌ها داشته باشید. در این مقاله، قصد داریم به معرفی مدارک مهمی اشاره کنیم که اجازه می‌دهند برای آگهی‌های استخدامی مرتبط با مدیر شبکه بی‌سیم رزومه ارسال کنید. تقریبا بیشتر موسسات آموزشی فعال در کشور روی معرفی مدارک شبکه سیسکو متمرکز هستند، در حالی که گواهی مدیر شبکه بی‌سیم (CWNA) سرنام Certified Network Administrator Network یکی از معتبرترین مدارک این حوزه است. CWNA به عنوان مدرک پایه شبکه‌های سازمانی و پیش‌نیاز مدارک خانواده CWNP شناخته می‌شود که همانند سکوی پرشی است که راه را برای دریافت مدارک حوزه امنیت، طراحی و تجزیه و تحلیل شبکه‌های بی‌سیم هموار می‌کند. آیا تمایل دارید مبانی شبکه‌های بی‌سیم را درک کنید، علاقه‌مند هستید درباره چگونگی کارکرد شبکه‌های محلی بی‌سیم و مدیریت آن‌ها اطلاعاتی کسب کنید، علاقه‌مند هستید در ارتباط با نصب، پیکربندی، عیب‌یابی و نگهداری شبکه‌های بی‌سیم کوچک یا سازمانی اطلاعاتی به‌دست آورید؟ بهترین راه‌حلی که پیش‌روی شما قرار دارد حضور در دوره‌هایی است که روی آموزش شبکه‌های بی‌سیم متمرکز شده‌اند. تقاضا برای پیاده‌سازی شبکه‌های بی‌سیم روبه افزایش است که نشان می‌دهد سازمان‌ها در بلندمدت به دنبال استخدام مدیران شبکه بی‌سیم خواهند بود. CWNA یکی از دوره‌هایی است که اطلاعات خوبی در ارتباط با شبکه‌های بی‌سیم در اختیارتان قرار می‌دهد. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان حوزه شبکه، CWNA معادل نتورک پلاس است، با این تفاوت که اولی روی مباحث مرتبط با شبکه‌های بی‌سیم و دومی روی مفاهیم مرتبط با شبکه‌های سیمی متمرکز است.
گواهینامه CWNA چه اطلاعاتی در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد؟
CWNA گواهینامه‌ای است که روی شبکه‌های محلی بی‌سیم متمرکز است. با این تفاوت که تمرکز این دوره روی سرفصل‌هایی است که دانش‌پژوهش را برای حضور در دوره CWNP آماده می‌کند. برای دریافت گواهینامه مذکور باید در آزمون CWNA حداقل به ۷۰ درصد پرسش‌ها پاسخ دهید. آزمون فوق در مدت زمان ۹۰ دقیقه برگزار می‌شود و علاقه‌مندان باید به ۶۰ سوال چندگزینه‌ای و تشریحی پاسخ دهند. اعتبار گواهینامه CWNA سه ساله است و برای تمدید آن قبل از انقضا باید در یکی از آزمون‌های سطح حرفه‌ای (CWSP ، CWDP ، CWAP) شرکت کرده و با کسب نمره قبولی گواهینامه خود را برای یک دوره سه ساله دیگر تمدید کنید. گرچه گواهینامه متخصص بی‌سیم (CWS) سرنام Certified Wireless Specialist و گواهینامه تکنسین بی سیم (CWT) سرنام Certified Wireless Technician پیش‌شرط لازم برای دریافت گواهینامه CWNA نیستند، اما توصیه می‌شود ابتدا در دوره‌های فوق شرکت کنید تا اطلاعات اولیه ضروری را به دست آورید. CWTS سرنام Certified Wireless Technology Specialist مدرک سطح Entry شبکه‌های بی‌سیم است که می‌توان آن‌را بهترین شروع برای ورود جدی به مباحث شبکه‌های بی‌سیم توصیف کرد. در دوره CWTS دانش‌پژوهان با مفاهیم اولیه فرکانس‌های رادیویی(RF)، استاندارهای شبکه‌های
بی‌سیم، امنیت شبکه بی‌سیم و موارد مشابه آشنا شده و برای ادامه تحصیل در سطوح بالاتر آماده می‌شوند. به بیان‌دقیق‌تر CWTS را باید مدرکی معادل نتورک‌پلاس در حوزه شبکه‌های بی‌سیم توصیف کرد. همان‌گونه که اشاره شد در دوره CWNA شناخت شما در ارتباط با شبکه‌های بی‌سیم افزایش پیدا می‌کند و این توانایی را پیدا می‌کنید تا شبکه‌های بی‌سیم محلی را راه‌اندازی و مدیریت کنید. از مهم‌ترین مباحثی که دوره CWNA روی آن‌ها متمرکز است باید به سرفصل‌های مهم زیر اشاره کرد:
- فناوری‌های فرکانس رادیویی (RF)
- مفاهیم مربوط به آنتن‌ها
- سخت‌افزار و نرم‌افزار شبکه‌های بی‌سیم
- طراحی، نصب و مدیریت شبکه
- آشنایی با استانداردها بی‌سیم و سازمان‌های تصویب‌کننده این استانداردها
- آشنایی با معماری شبکه‌های مبتنی بر استاندارد ۸۰۲.۱۱
- امنیت شبکه‌های بی‌سیم
- عیب‌یابی
- نحوه انجام بررسی‌های دوره‌ای
- امنیت
افرادی که موفق شوند مدرک CWNA را دریافت کنند این فرصت را پیدا می‌کنند تا به سراغ دریافت مدارک پیشرفته‌تر بروند. گواهی حرفه‌ای امنیت شبکه بی‌سیم CWSP سرنام Certified Wireless Security Professional تمرکزش روی امنیت شبکه‌های بی‌سیم است. در این دوره دانش‌پژوهان با مخاطرات امنیتی شبکه‌های بی‌سیم و چگونگی محافظت از شبکه‌های بی‌سیم آشنا می‌شوند. در دوره CWSP سعی می‌شود به شکل جدی‌تری روی مباحث امنیتی که پیش‌تر در دوره‌های CWTS و CWNA به آن‌ها اشاره شد بود پرداخته شود تا علاقه‌مندان مهارت بیشتری برای محافظت از شبکه‌های بی‌سیم به دست آورند. افرادی که علاقه‌مند به طراحی شبکه‌های بی‌سیم هستند به سراغ گواهی حرفه‌ای طراحی بی‌سیم CWDP سرنام Certified Wireless Design Professional می‌روند. در این دوره به متقاضیان نشان داده می‌شود که چگونه یک شبکه بی‌سیم را طراحی کنند، به‌طوری که عملکرد شبکه در بهترین شرایط ممکن قرار داشته باشد و مکانیزم‌های امنیتی پیاده‌سازی شده اختلالی در عملکرد سرویس‌ها به وجود نیاورند. متخصصانی که علاقه‌مند به مباحث تحلیل شبکه‌های بی‌سیم و فرکانس‌ها هستند به سراغ مدرک گواهی حرفه‌ای تحلیل بی‌سیم CWAP سرنام Certified Wireless Analysis Professional می‌روند. تمرکز این مدرک روی تجزیه و تحلیل شبکه‌های بی‌سیم است. دوره CWAP به شکل جدی روی مبحث قالب فریم‌ها در لایه فیزیکی و زیرلایه مک، تجزیه تحلیل طیف‌ها و پروتکل‌ها متمرکز است تا دانش‌پژوهان شناخت دقیقی در ارتباط با چگونگی تجزیه و تحلیل و عیب‌یابی فنی شبکه‌های بی‌سیم به دست آورند. در نهایت افرادی که تمایل دارند به عنوان یک کارشناس خبره شبکه‌های بی‌سیم شناخته شوند به سراغ گواهی متخصص شبکه بی‌سیم CWNE سرنام Certified Wireless Network Expert می‌روند که معادل مدرک CCIE در شبکه‌های سیمی است. علاقه‌مندان برای دریافت مدرک فوق باید هر سه مدرک سطح حرفه‌ای یعنی CWDP، CWSP و CWAP را دریافت کنند. علاوه بر این، متقاضیان باید نشان دهند که سابقه کار چند ساله در محیط‌های سازمانی را دارند و این توانایی را دارند تا شبکه‌های بی‌سیم پیچیده را طراحی، پیاده‌سازی و تحلیل کنند. به عقیده شخصی نویسنده، اگر روی یادگیری مفاهیم پایه و تخصصی شبکه‌های بی‌سیم متمرکز شوید، نه تنها در کوتاه‌مدت، بلکه در بلندمدت نیز متضر نمی‌شوید. در کنار مباحث تخصصی شبکه آشنایی با اصول حفاظت از شبکه‌ها (CEH)، حفظ هویت دیجیتالی، مهارت‌های رهبری و توسعه کار گروهی، روان‌شناسی صنعتی و مدیریت استرس‌های شغلی از مهارت‌های دیگری است که باید به فکر یادگیری آن باشید، البته مهارت‌های فوق ضروری نیست و جنبه اختیاری دارد
